Cafeïne en bloeddruk, hoe zit dat?

Ben jij benieuwd wat cafeïne met je bloeddruk doet? Cafeïne heeft meerdere effecten op het lichaam, waaronder het verhogen van je bloeddruk. Maar hoe ontstaat dat precies? En hoeveel cafeïne kan je zonder problemen binnenkrijgen? En is cafeïne extra slecht als je al een hoge bloeddruk hebt? We leggen het je uit op basis van wetenschappelijk onderzoek.

Wat doet cafeïne met je bloedvaten?

Eén van de belangrijkste effecten van cafeïne is het blokkeren van het stofje adenosine in ons lichaam¹. Adenosine zorgt voor het verwijden van onze bloedvaten zodat de doorbloeding van de hartspier verbetert^1,2. Soms wil je lichaam meer zuurstof dan dat het binnenkrijgt. Bijvoorbeeld wanneer je een hard stuk gaat rennen. Je lichaam start dan met het produceren van meer adenosine. Daardoor verwijden je bloedvaten zich zodat je hart meer bloed krijgt⁶.

Cafeïne werkt adenosine tegen

Wanneer je cafeïne binnenkrijgt kan adenosine jouw bloedvaten niet meer goed verwijden. Als je bij inspanning meer zuurstof nodig hebt, verwijden de bloedvaten zich minder goed door de afwezigheid van adenosine. Dit betekent dat ook de doorbloeding in jouw hart minder is dan het zou zijn mét adenosine.

“Wanneer je cafeïne binnenkrijgt kan adenosine jouw bloedvaten niet meer goed verwijden.”

Als je bij inspanning meer zuurstof nodig hebt, verwijden de bloedvaten zich minder goed doordat cafeïne (het effect van) adenosine blokkeert.

Verhoogd cafeïne je bloeddruk?

Wetenschap is ervan overtuigd dat cafeïne zorgt voor het verhogen van je bloeddruk^1,2,3,4,5. Je bloeddruk wordt door cafeïne acuut verhoogd. Cafeïne veroorzaakt een piek in je bloeddruk tussen de 30 en 120 minuten, wat nog uren zal aanhouden³. Zowel de bovendruk als de onderdruk wordt verhoogd⁴. Bovendruk is de bloeddruk wanneer het hart zich samenknijpt. De onderdruk is de druk wanneer het hart zich ontspant.

Hoe verhoogt cafeïne je bloeddruk?

Cafeïne verhoogt de werking van je sympathicus. De sympathicus is het deel van je zenuwstelsel dat ervoor zorgt dat je krachtiger wordt in levensbedreigende situaties. Zo kun je een stuk harder rennen wanneer een beer achter je aan zit dan dat je in een normale situatie zou kunnen. Maar cafeïne laat je lichaam denken dat je in zo’n een levensbedreigende situatie terecht bent gekomen. Wanneer je sympathicus in werking wordt gezet wordt adrenaline aangemaakt. Adrenaline vergroot je pupillen en verhoogt je hartslag, ademsnelheid én bloeddruk.

“Maar cafeïne laat je lichaam denken dat je in zo’n een levensbedreigende situatie terecht bent gekomen.”

Hoeveel verhoogt cafeïne je bloeddruk?

Hoeveel cafeïne je bloeddruk verhoogt is afhankelijk van de mate waarin je gevoelig bent voor cafeïne. Mensen met een hoge gevoeligheid voor (de effecten van) cafeïne krijgen eerder een verhoogde bloeddruk door cafeïnee¹. Je kan een hoge gevoeligheid voor cafeïne ontwikkelen na langdurig stress te hebben of doordat je cafeïne-intolerant bent².

“Mensen met een hoge gevoeligheid voor cafeïne hebben een groter risico op een verhoogde bloeddruk na cafeïneconsumptie.”

Onderzoekers beweren zelfs dat de bloeddrukverhoging door cafeïne kan bijdragen aan overlijden door een hartinfarct, hartfalen of hartstilstand en vragen om serieuze aandacht omtrent het verminderen van cafeïneconsumptie bij de bevolking¹.

Cafeïne en hoge bloeddruk

Heeft de stijging van je bloeddruk door cafeïne een grotere impact op mensen met een hoge bloeddruk? Onderzoek laat zien dat het effect van cafeïne op de bloeddruk verschilt tussen mensen met een hoge bloeddruk en mensen met een normale bloeddruk⁴. De groep mensen waarbij de bloeddruk het sterkst reageert op cafeïne zijn de mensen met een hoge bloeddruk⁴. Bij deze groep mensen was de verandering in bloeddruk meer dan 1,5 keer groter dan de groep mensen met een normale bloeddruk⁴.

“Bij mensen met een hoge bloeddruk was de verandering in bloeddruk meer dan 1,5 keer groter dan bij de mensen met een normale bloeddruk.”

Heb je een hoge bloeddruk? Dan stijgt jouw bloeddruk sneller door cafeïne dan bij
mensen met een normale bloeddruk.

Kan je resistent worden voor het bloeddruk verhogende effect van cafeïne?

Onderzoek wijst uit dat de frequentie waarin jij cafeïne binnenkrijgt niet bepaalt hoeveel je bloeddruk stijgt⁵. Drink jij op een dag je vijfde kop koffie dan geeft dat kopje koffie hetzelfde effect op jouw bloeddruk als wanneer je het eerste kopje koffie sinds een paar maanden drinkt. Kortom, dagelijkse inname van cafeïne zorgt niet ervoor dat cafeïne uiteindelijk minder effect op je bloeddruk zal hebben.

De mate waarin jij gevoelig bent voor cafeïne bepaalt hoeveel effect cafeïne op jouw bloeddruk heeft. Ben je overgevoelig voor cafeïne? Dan kan cafeïne zorgen voor een hogere bloeddruk dan bij iemand die minder gevoelig voor cafeïne is.

Ben ik gevoelig voor cafeïne?

Twijfel je over je gevoelig bent voor cafeïne? Cafeïne leidt tot bijwerkingen als een opgejaagd gevoel, hoofdpijn, misselijkheid, slapeloosheid en hartkloppingen. Ervaar jij deze bijwerkingen al na een paar slokken koffie? Dan is de kans groot dat jij niet alleen gevoelig bent voor cafeïne maar zelfs cafeïne-intolerant bent. Je kunt cafeïne dan het beste helemaal vermijden. Heb jij last van (een aantal) bijwerkingen, maar pas na een aantal koppen koffie? Dan ben je waarschijnlijk gevoelig voor cafeïne. Het is dus belangrijk om naar jouw eigen lichaam te luisteren. Wat geeft jouw lichaam aan als je cafeïne binnen krijgt?

Hoeveel koffie is geen probleem

Ben je niet gevoelig voor cafeïne? Dan zal vanaf een consumptie van 250 mg cafeïne jouw bloeddruk al stijgen⁵. Dit zou betekenen dat je ongeveer drie koppen koffie op een dag kunt drinken.

Maar…

Dit is afhankelijk van twee belangrijke factoren. Drink jij hele sterke koffie én/of andere cafeïnehoudende dranken, dan zit je sneller aan de 250 mg cafeïne. Hou rekening met het totaal aantal mg cafeïne van alle cafeïnehoudende middelen. Ben je benieuwd waar allemaal cafeïne in zit? Lees dan onze blog: “Cafeïnegehalte: hoeveel cafeïne zit in welk product?“

Daarnaast speelt jouw gevoeligheid voor cafeïne een grote rol. Hoe goed kan jouw lichaam cafeïne verdragen? Hoe snel ervaar jij bijwerkingen van cafeïne? Want hoe gevoeliger je bent voor cafeïne hoe groter de kans dat jouw bloeddruk sneller stijgt door cafeïne.

Cafeïnevrije koffie en bloeddruk?

Cafeïnevrije koffie bevat nagenoeg geen cafeïne. De decafeïneer methode die gebruikt is om de koffiebonen vrij te maken van cafeïne bepaalt de hoeveelheid cafeïne die in de koffiebonen achterblijft. Maar dat is eigenlijk nooit meer dan 10%.

Kwalitatief goede en chemisch-vrije decafeïneer methodes (zoals Swiss Water en Mountain Water) onttrekken 99,9% van de cafeïne uit de koffiebonen. Wanneer je deze koffie drinkt krijg je slechts 0,01% cafeïne binnen in vergelijking met een kop koffie mét cafeïne. In een kop koffie zit gemiddeld 80 mg cafeïne. Dit betekent dat in een kop cafeïnevrije koffie zo’n 0,008 mg cafeïne zit. Voordat je aan de 250 mg cafeïne zit met cafeïnevrije koffie moet je wel 31.250 koppen cafeïnevrije koffie drinken!

“Voordat je aan de 250 mg cafeïne zit met cafeïnevrije koffie moet je wel 31.250 koppen cafeïnevrije koffie drinken!”

Koffie zelf heeft geen invloed op de bloeddruk. Het is de cafeïne die voor het effect zorgt. Heb je een hoge bloeddruk, ben je gevoelig voor cafeïne of drink je graag veel koffie op een dag, dan is het verstandig om over te stappen op cafeïnevrije koffie.

Maar koffie is toch ook gezond?

Dat klopt! Onderzoekers zijn er nog niet helemaal over uit waarom koffie zo gezond is. Maar het vermoeden is dat koffie dat te danken heeft aan de aanwezige antioxidanten. Antioxidanten helpen je lichaam te beschermen tegen beschadigingen van cellen en weefsel. Beschadigde weefsels en cellen kunnen op de lange termijn hart- en vaatziektes veroorzaken. Gelukkig bevat cafeïnevrije koffie, waarbij chemisch-vrije decafeïneer processen zijn gebruikt, net zo goed deze antioxidanten!

Samenvattend

• Ga bij jezelf na hoe jouw lichaam reageert op cafeïne. Krijg je snel last van een opgejaagd gevoel, slapeloosheid, misselijkheid of een van de andere bijwerkingen van cafeïne? Of heb jij te maken (gehad) met veel stress? Je bent in beide gevallen gevoeliger voor cafeïne. In dat geval kan  jouw bloeddruk sneller kan stijgen van cafeïne.
• Heb jij van jezelf al een hoge bloeddruk? Dan is het verstandig om je cafeïneconsumptie te beperken. De bloeddruk van mensen met een hoge bloeddruk stijgt na cafeïneconsumptie sneller dan bij andere mensen.
• Drink jij meer dan drie koppen koffie per dag? Dan is het verstandig om over te stappen over cafeïnevrije koffie om een verhoogde bloeddruk te voorkomen.
• Koffie is gezond, maar het is niet de cafeïne die daarvoor zorgt. Onderzoekers vermoeden dat de gezondheidsvoordelen komen door de antioxidanten in koffie. Deze antioxidanten zijn net zo goed aanwezig in cafeïnevrije koffie.

Bronnen:

1. Critical review of dietary caffeine and blood pressure: a relationship that should be taken more seriously
2. Coffee, caffeine and blood pressure: a critical review
3. Timing of Blood Pressure Measurement Related to Caffeine Consumption 
4. Hypertension Risk Status and Effect of Caffeine on Blood Pressure
5. Blood Pressure Response to Caffeine Shows Incomplete Tolerance After Short-Term Regular Consumption
6. Nieuwe kennis over schadelijkheid cafeïne