Koffie maling: welke maalgraad heeft jouw koffie nodig?

Maalgraad, wat is het eigenlijk? En welke maalgraad heb je nodig voor jouw koffie? Wil je gemalen koffie kopen of zelf koffie malen dan is het handig om te weten welke maalgraad je nodig hebt. De maalgraad heeft een grote invloed op de koffiesmaak. Kies je de verkeerde maalgraad dan kan je koffie zuur of juist bitter worden. Wil jij weten welke maalgraad voor jou het beste is? We vertellen het je in deze blog!

Wat is een maalgraad?

Koffiebonen worden gemalen voordat de koffie gezet wordt. Hoe fijn of hoe grof de koffiebonen worden gemalen wordt de maalgraad genoemd.

• Een fijne maalgraad betekent dat de koffiebonen fijn gemalen zijn.
• Een grove maalgraad betekent dat de koffiebonen grof gemalen zijn.

Waarom is de maalgraad belangrijk voor een lekkere koffie?

Tijdens het koffiezetten stroomt heet water langs gemalen koffiebonen. Op het moment dat het hete water langs de gemalen koffie stroomt neemt het water de smaken en aroma’s van de koffiebonen op. Dit wordt extraheren genoemd. Koffie is eigenlijk water waarin de smaken en aroma’s van koffiebonen zijn opgenomen.

“Koffie is eigenlijk water waarin de smaken en aroma’s van koffiebonen zijn opgenomen.”

Elke koffiemachine en type koffie vraagt om een specifieke maalgraad

Koffiebonen worden gemalen in een koffiemaler. Bij sommige koffiemachines zit een ingebouwde koffiemaler, denk aan volautomatische machines. Bij andere koffiemachine niet en zal je voorgemalen koffie moeten kopen of handmatig koffiebonen moeten malen. Het verschilt per apparaat en per type koffie welke maalgraad de lekkerste koffie geeft.

Welke koffiesmaak geeft een fijne maalgraad, en welke koffiesmaak geeft een grove maalgraad?

Vergelijk fijngemalen koffiebonen met hele kleine kiezelstenen. En vergelijk grof gemalen koffie met grote kiezelstenen. Het water stroomt sneller langs grote kiezelstenen dan langs kleine kiezelsteen.

Hetzelfde geldt voor gemalen koffie. Het water stroomt sneller langs grof gemalen koffiebonen dan langs fijn gemalen koffiebonen. Hoe langer het water in aanraking is met de gemalen koffie, hoe meer koffiesmaken het water kan opnemen. Een fijne maalgraad geeft daarom sterke koffie (met meer smaken) dan een grove maalgraad. Kortom, de maalgraad speelt een grote rol in het bepalen van de uiteindelijke koffiesmaak.

Vergelijk gemalen koffie met kiezelstenen; hoe kleiner de steen, hoe langer water nodig heeft om erdoorheen te stromen.

Waarom een fijne maalgraad niet altijd betere koffie geeft

Een fijne maalgraad geeft water langer de tijd om alle koffiesmaken op te nemen dan een grove maalgraad. Veel mensen denken daarom dat een fijne maalgraad beter is dan een grove maalgraad.

Toch betekent een fijne maalgraad niet altijd lekkere koffie. Er spelen meer factoren een rol bij de uiteindelijke koffiesmaak:

• De druk waarmee koffie wordt gezet
• De temperatuur van het water

Sommige koffiemachines maken gebruik van druk om in korte tijd het water langs de gemalen koffie te duwen. Denk aan pistonmachines en volautomaten. Koffiemachines die koffiezetten zónder druk gebruiken nooit een fijne maalgraad. Dit resulteert namelijk in bittere koffie.

“Koffiemachines die koffiezetten zónder druk gebruiken nooit een fijne maalgraad.”

Waarom krijg je bittere of zure koffie bij een verkeerde maalgraad?

De tijd die het water nodig heeft om langs de gemalen koffie te stromen heet extractietijd. Een fijne maalgraad heeft een langere extractietijd dan een grove maalgraad. Het water heeft langer de tijd nodig om langs de gemalen koffie te stromen.

Wanneer de extractietijd te kort of te lang is krijgt koffie een onaangename smaak. Een te korte extractietijd heet onderextractie. Een te lange extractietijd heet overextractie

• Onderextractie: Dit geeft een zure koffiesmaak. Het water krijgt te weinig tijd om de smaken uit de koffiebonen op te nemen. Gebruik een fijnere maalgraad, minder druk of heter water.
• Overextractie: Dit geeft een bittere koffiesmaak. Het water krijgt te lang de tijd om alle smaken op te nemen en neemt ook ongewenste smaken op. Gebruik een grovere maalgraad te gebruiken of meer druk.

Het verschilt per koffiemachine welke extractietijd lekkere koffie heeft. Elke koffiemachine heeft een eigen techniek waarbij een specifieke maalgraad nodig is.

Welke type malingen bestaan er?

De meest voorkomende maalgraden zijn:

• zeer fijne maalgraad
• fijne maalgraad
• medium maalgraad
• grove maalgraad
• zeer grove maalgraad

Elke koffiemachine maakt gebruik van een bepaalde zetmethode. Een zetmethode is de techniek waarmee de koffie gezet wordt. En elke techniek heeft een specifieke maalgraad nodig.

Maalgraad voor snelfilterkoffie

Snelfilterkoffie wordt ook wel het traditioneel koffiezetten genoemd. Bij deze zetmethode wordt een papierenfilter gebruikt. In het papierfilter schep je gemalen koffiebonen waarover je vervolgens heet water schenkt. Het hete water druppelt langzaam langs de gemalen koffie en uiteindelijk door het papierenfilter.

Snelfilterkoffie wordt gezet met een grove maling omdat de koffie zonder druk gezet wordt. Zou je een fijne maalgraad gebruiken dan krijg je overextractie.

• Grove maalgraad
• Zetmethode zónder druk

Maalgraad voor percolator

Een percolator maakt koffie door stroomdruk. Het waterreservoir van de percolator vul je met water en verwarm je op een gaspit of inductie. Als het water kookt duwt de stoomdruk het water via een buisje omhoog. Het water komt langs de gemalen koffie. Vervolgens komt het water in het bovenste kannetje terecht.

Voor een percolator gebruik je medium gemalen koffie. Je kan bij een percolator eenvoudig testen of je de juiste maalgraad hebt: als de gemalen koffie door de gaatjes valt, dan is de maalgraad te fijn.

• Medium maalgraad
• Zetmethode met natuurlijke stoomdruk

Maalgraad voor espresso(machine)

Espresso is een sterke kop koffie met weinig water. Een espresso zet je met een espressomachine. Een espressomachine kan zowel een volautomaat als een pistonmachine zijn. Beide machines zijn voor een groot deel geautomatiseerd.

Espresso wordt gezet met een fijne maalgraad. Een espresso heeft een hoge smaakintensiteit nodig. Dat betekent dat je een lange extractietijd nodig hebt en dus fijn gemalen koffiebonen.

• Fijne maalgraad
• Espressomachine / Pistonmachine

Maalgraad voor ristretto

Ristretto is familie van de espresso maar verschilt in de maalgraad en de hoeveelheid water. Voor een ristretto gebruik je een nog fijnere maling gebruikt en nog minder water dan een espresso.

• Zeer fijne maalgraad
• Zetmethode met druk

Maalgraad voor (hervulbare) koffiecups

Hervulbare koffiecups kun je gebruiken in de meeste Nespresso machines. Je vult een zelf een koffiecup met gemalen koffie voordat je de koffiecup in de machine doet. Gebruik voor koffiecups een fijne maalgraad.

Bij hervulbare koffiecups is het belangrijk dat de koffiebonen gelijkmatig gemalen zijn. Alle korrels moeten dezelfde grootte.

• Fijne maalgraad
• Zetmethode met druk

Maalgraad voor cafetière (French Press)

Een cafetière (ook wel French Press genoemd) is en glazen pot met een metalen filter. Bij een cafetière stroomt het water niet langs de gemalen koffie. Je laat de gemalen koffe weken in het hete water. HIerdoor trekken de smaken in het water. Vervolgens duw je het filter van boven naar beneden. De gemalen koffie duw je naar de bodem. Vervolgens schenk je de koffie uit de kan.

Met deze zetmethode wordt de koffie niet gefilterd door een papierenfilter maar door gaas van metaal. Dit gaas houdt minder tegen dan een papierenfilter. Gebruik je een fijne maling dan zal je snel koffieprut in je koffie krijgen. Gebruik daarom een grove maalgraad.

• Grove maalgraad
• Zetmethode zonder druk

Alle maalgraden in één overzicht

• Snelfilter: grove maling
• Percolator: medium maling
• Hervulbare koffiecups: fijne maling
• Espresso: fijne maling
• Ristretto: zeer fijne maling
• Cafetière: grove maling

Verschillende zetmethodes voor gemalen koffie.

Hoe bepaal ik de juiste maling?

Heb je de juiste maalgraad gebruikt maar ben je niet tevreden over de koffiesmaak? Lees hieronder wat je kunt doen.

Bittere koffie

• Is je koffie bitter? Probeer eens de koffiebonen minder fijn te malen. Hoe fijner de koffie gemalen is, hoe langer de doorlooptijd en hoe meer smaken je koffie zal bevatten. Teveel smaken slaat door naar bitter.
• Gebruik je donker gebrande koffiebonen? Donker gebrande koffiebonen geven de koffie al van zichzelf een intensere smaak. Gebruik dan een minder fijne maalgraad.

Zwakke of zure koffie

• Is je koffie zwak of zuur? Probeer eens de koffiebonen fijner te malen. Je koffie heeft waarschijnlijk te weinig kans gekregen om alle smaken uit de gemalen koffiebonen op te nemen.
• Gebruik je licht gebrande koffie? Licht gebrande koffie bevatten meer zuren van zichzelf. Gebruik een fijnere maalgraad om meer smaken in je koffie te krijgen.

Welke maalgraad heb ik nodig voor cafeïnevrije koffie?

Drink je cafeïnevrije koffie? En ben je benieuwd of je voor cafeïnevrije koffie een andere maalgraad nodig hebt? Het antwoord is nee. Het enige verschil tussen cafeïnevrije koffie en reguliere koffie is dat cafeïne uit de koffiebonen is gehaald. Dit verschil heeft geen invloed op de zetmethode en dus de maalgraad. Je kunt voor cafeïnevrije koffie daarom dezelfde maalgraad aanhouden.